Voor de Rosa Luxemburg expositie "De zegetocht van het kapitaal" (2024) beeld: Het Verkeer Lambertus Zijl, 1903 | gevelreliëf Beurs van Berlage, Amsterdam bewerkte foto, geprint op Epson Enhanced Matte op MDF | 50 x 70cm Over dit werk In 1904 heeft Rosa Luxemburg deelgenomen aan de Tweede Internationale, een congres voor socialistische partijen, dat werd gehouden in het Concertgebouw in Amsterdam. Zij heeft toen ook vergaderd in De Burcht. Dit vakbondsgebouw (1900) van de Algemeene Nederlandsche Diamantbewerkersbond (ANDB) was een ontwerp van architect Hendrik Petrus Berlage. Tijdens haar 8-daagse verblijf heeft zij ongetwijfeld ook de fonkelnieuwe Beurs van Berlage (1903) gezien. Dat de socialist Berlage de opdracht voor de bouw van een beursgebouw had gekregen was opmerkelijk, want hij geloofde dat de beurshandel geen lang leven was beschoren. Daarom ontwierp hij een gebouw dat in de toekomst, na de zege van het socialisme, als groots gemeenschapshuis kon dienen, een ‘volkspaleis’. Bovendien moest het als Gesamtkunstwerk de geestelijke ontplooiing van mensen stimuleren. Zijn vriend en geestverwant Albert Verwey kreeg de opdracht te bedenken met welke wandversieringen, sculpturen en reliëfs er een organisch geheel met het architectonisch ontwerp tot stand zou komen. Het reliëf Het Verkeer illustreert dat internationale handel – gesymboliseerd in boten, goederen en lastdieren uit alle windstreken, zoals paarden, stieren en kamelen – de verbroedering bevordert tussen de wereldvolkeren, zie de Chinees, de Arabier en de westerling. Daaruit zou uiteindelijk een verenigd Europa, zelfs een verenigde wereld voortkomen: gelijkwaardig en rechtvaardig. In het kwatrijn onder het reliëf, verwoordt Verwey dit ideaal. Dit kwatrijn heb ik vervangen door een tekst van Rosa Luxemburg. Heel scherp zag zij de gevolgen van het kapitalisme. Haar droombeeld is nog ver weg, de brutale zegetocht van het kapitaal actueler dan ooit. Voor de Hannah Arendt expositie "ONgehoord" installatie | neon en geroest ijzer op aluminium paneel | ON springt aan en uit | 150 x 34cm Over dit werk De filosofe Hannah Arendt heeft een scherpe analyse gemaakt over de opkomst van totalitaire bewegingen, hun aantrekkingskracht voor de massa en over de massamens die alle partijen vijandig gezind is. Er is tegenwoordig ook sprake van een wijdverspreid gevoel van onmacht, veel mensen beschouwen de wereld als onrechtvaardig. Mensen moeten zich weer gehoord voelen. Over Helena    Rode draad in het werk van Helena van Essen zijn de begrippen stilte en reflectie. Een inhoudelijke lijn in het werk van Helena van Essen wordt gevormd door thema’s als oorlog en vrede, (opkomend) fascisme en milieu- en klimaatproblematiek. Deze vertaalt ze naar ruimtelijke installaties, waarvoor zij veel onderzoek doet. Hiermee hoopt zij ‘bij te dragen aan reflectie op deze thema’s’. Vanuit dit perspectief maakte ze onder meer ONgehoord (over de analyse van Hannah Arendt over de opkomst van totalitaire bewegingen), Toren van Babel (over oorlog in Europa in de vorige eeuw), Ademnood 1073 (over luchtvervuiling in Amsterdam) en een wereld die hun werd onthouden door hem te bevolken (een installatie om de Joden, Roma, Sinti, homoseksuelen en gehandicapten, allen slachtoffers van WO II, te gedenken). Over ‘stilte’ in het werk van Helena van Essen: “Stilte lijkt een alledaags begrip, maar voor mij is het van fundamentele betekenis. Wanneer geven we onszelf nog de ruimte en de rust om bewust innerlijke stilte te ervaren, vrij te zijn van gedachten?” Zij probeert deze stilte te verbeelden in werken die niet naar de werkelijkheid of de buitenwereld verwijzen, maar alleen naar zichzelf. Daarbij laat zij zich voor elke serie inspireren door het materiaal. Helena van Essen woont en werkt in Amsterdam Email    info@helenavanessen.nl Website    Klik hier Instagram    Klik hier